Η Σύμβαση του Χονγκ Κονγκ: Ανάμεσα στη βιωσιμότητα και στην πρόκληση για τη ναυτιλία
Την 1η Ιουλίου 2025, τέθηκε σε ισχύ η Σύμβαση του Χονγκ Κονγκ για την ασφαλή και περιβαλλοντικά ορθή ανακύκλωση πλοίων. Μια πολυαναμενόμενη εξέλιξη για τη ναυτιλιακή βιομηχανία, που φιλοδοξεί να βάλει τέλος στις επικίνδυνες και ανεξέλεγκτες πρακτικές διάλυσης πλοίων, κυρίως σε χώρες της Ασίας. Ωστόσο, η εφαρμογή της Σύμβασης συνοδεύεται από διχογνωμίες και πρακτικές δυσκολίες.
Τα ΥΠΕΡ της Σύμβασης:
1. Περιβαλλοντική προστασία:
Η Σύμβαση θεσπίζει κανόνες για τη μείωση της ρύπανσης από επικίνδυνες ουσίες, όπως αμίαντος, βαρέα μέταλλα και πετρελαιοειδή. Προστατεύει τις ακτές των χωρών όπου πραγματοποιείται η διάλυση πλοίων, περιορίζοντας τη μόλυνση του εδάφους και της θάλασσας.
2. Ασφάλεια εργαζομένων:
Θέτει υποχρεωτικά πρότυπα για τις συνθήκες εργασίας στα διαλυτήρια, προστατεύοντας εργαζόμενους από θανατηφόρα ατυχήματα και επαγγελματικές ασθένειες. Η χρήση πιστοποιημένων yard και εκπαιδευμένου προσωπικού μειώνει κατακόρυφα τους κινδύνους.
3. Διαφάνεια και ιχνηλασιμότητα:
Καθιερώνεται το «Inventory of Hazardous Materials» (IHM) για όλα τα πλοία άνω των 500 GT. Το έγγραφο αυτό καταγράφει τα επικίνδυνα υλικά κάθε πλοίου, επιτρέποντας τον έλεγχο της πορείας ανακύκλωσης.
4. Νομική εναρμόνιση και θεσμική πίεση:
Η Σύμβαση δημιουργεί ένα ενιαίο πλαίσιο για όλα τα συμβαλλόμενα κράτη, πιέζοντας τις χώρες με χαλαρή νομοθεσία να ευθυγραμμιστούν με διεθνή πρότυπα. Η ενεργοποίηση της Σύμβασης από μεγάλες ναυτιλιακές δυνάμεις, όπως η Νορβηγία, η Ινδία και η Τουρκία, ενισχύει τη σημασία της.
Τα ΚΑΤΑ της Σύμβασης:
1. Περιορισμένη γεωγραφική κάλυψη:
Η Σύμβαση δεσμεύει μόνο τα κράτη που την έχουν επικυρώσει. Σημαντικοί παίκτες όπως το Μπαγκλαντές και το Πακιστάν, όπου διαλύεται μεγάλο μέρος του παγκόσμιου στόλου, δεν έχουν ενταχθεί. Αυτό οδηγεί σε άνιση εφαρμογή και πιθανή μετατόπιση του προβλήματος.
2. Κόστος συμμόρφωσης:
Οι πλοιοκτήτες και τα διαλυτήρια καλούνται να επενδύσουν σημαντικά ποσά για να συμμορφωθούν με τις νέες απαιτήσεις. Το κόστος προετοιμασίας του IHM και η επιλογή εγκεκριμένων διαλυτηρίων αυξάνει τα έξοδα των πλοιοκτητών, οδηγώντας ορισμένους να αναζητούν παράκαμψη.
3. Χρονοβόρα εφαρμογή:
Η δημιουργία και η διατήρηση ενός IHM είναι μια περίπλοκη και γραφειοκρατική διαδικασία, ιδιαίτερα για παλαιότερα πλοία. Οι αρχές δεν διαθέτουν πάντοτε την τεχνογνωσία ή το προσωπικό για τον αυστηρό έλεγχο συμμόρφωσης.
4. Πιθανός κατακερματισμός με άλλες νομοθεσίες:
Η ΕΕ εφαρμόζει ήδη τον δικό της Κανονισμό για την ανακύκλωση πλοίων (EU SRR), ο οποίος είναι πιο αυστηρός από τη Σύμβαση του Χονγκ Κονγκ. Αυτό μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στους πλοιοκτήτες και διπλή γραφειοκρατία.
Συμπέρασμα
Η Σύμβαση του Χονγκ Κονγκ αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς τη βιώσιμη και υπεύθυνη ανακύκλωση πλοίων. Ωστόσο, η επιτυχία της θα εξαρτηθεί από την παγκόσμια αποδοχή της, τη συνεργασία κρατών και βιομηχανίας και την ύπαρξη ουσιαστικών μηχανισμών εποπτείας. Στο σταυροδρόμι μεταξύ περιβαλλοντικής ευθύνης και επιχειρηματικού ρεαλισμού, η ναυτιλία καλείται να ανταποκριθεί με υπευθυνότητα και προσαρμοστικότητα.
Νίκος Κ. Δούκας
