Οι Έλληνες εφοπλιστές ξεκαθαρίζουν ότι η πράσινη μετάβαση πρέπει να γίνει με ρεαλιστικά βήματα, τεχνολογική ουδετερότητα και παγκόσμια δίκαιους κανόνες, ώστε να διασφαλιστεί ότι ο κλάδος θα παραμείνει ανταγωνιστικός στο νέο περιβάλλον.Η ναυτιλία βρίσκεται σε καμπή ιστορικής σημασίας, καθώς ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΙΜΟ) υιοθέτησε τον NET ZERO ACT, θέτοντας ως ορίζοντα την πλήρη απανθρακοποίηση του κλάδου έως το 2050. Το νέο κανονιστικό πλαίσιο συνοδεύεται από ενδιάμεσους στόχους για το 2030 και το 2040, απαιτώντας από τις ναυτιλιακές εταιρείες ταχύτερη μείωση εκπομπών και σαφή επενδυτική κατεύθυνση προς «πράσινες» τεχνολογίες.
Η ελληνική ναυτιλία, που διαχειρίζεται σχεδόν το 20% της παγκόσμιας μεταφορικής ικανότητας, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της συζήτησης γύρω από το NET ZERO ACT του ΙΜΟ – τον νέο κανονιστικό οδικό χάρτη που προβλέπει μηδενικές εκπομπές έως το 2050. Οι αντιδράσεις των Ελλήνων εφοπλιστών αποτυπώνουν τόσο τις ανησυχίες για το κόστος και την εφικτότητα της μετάβασης, όσο και τη διάθεση για επενδύσεις σε καινοτομία.
Οι Έλληνες εφοπλιστές, που ελέγχουν σχεδόν το 20% του παγκόσμιου στόλου και πάνω από το 59% της ευρωπαϊκής μεταφορικής ικανότητας, παρακολουθούν τις εξελίξεις με συνδυασμό σκεπτικισμού και ρεαλισμού. Όπως σημειώνουν κορυφαίοι παράγοντες της αγοράς, το όραμα του ΙΜΟ είναι μεν θεμιτό, ωστόσο η υλοποίηση του ενέχει σοβαρές τεχνικές, οικονομικές και ρυθμιστικές προκλήσεις.
Πρώτη και κύρια ανησυχία αποτελεί η διαθεσιμότητα εναλλακτικών καυσίμων. Παρά τις συζητήσεις για μεθανόλη, αμμωνία, LNG ή ακόμα και υδρογόνο, η αγορά θεωρεί ότι οι ποσότητες που απαιτούνται σε παγκόσμιο επίπεδο δεν είναι ούτε εγγυημένες ούτε οικονομικά βιώσιμες. Επιπλέον, οι υποδομές ανεφοδιασμού σε μεγάλα λιμάνια παραμένουν περιορισμένες.
Η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ) έχει τονίσει επανειλημμένα ότι στηρίζει τους διεθνείς κανονισμούς, αλλά ζητά ρεαλιστική εφαρμογή, με:
- Σαφή χρονοδιαγράμματα ανάπτυξης καυσίμων.
- Ισότιμη μεταχείριση όλων των πλοιοκτητών ανεξαρτήτως γεωγραφίας.
- Υποχρεώσεις που δεν θα δημιουργούν «διπλά καθεστώτα» μεταξύ ΙΜΟ και Ε.Ε. (π.χ. ETS, FuelEU Maritime).
Η Πρόεδρος της ΕΕΕ, Μελίνα Τραυλού, έχει υπογραμμίσει ότι «η ελληνική ναυτιλία δεν είναι αντίθετη στη μετάβαση, αλλά χρειάζεται το απαραίτητο πλαίσιο ώστε να μην υπονομευτεί η ανταγωνιστικότητά της».
Το δεύτερο ζήτημα είναι το οικονομικό. Η μετάβαση σε πλοία μηδενικών εκπομπών συνεπάγεται επενδύσεις δισεκατομμυρίων, με κόστος ναυπήγησης έως και 40% υψηλότερο για τα νέα «πράσινα» πλοία. Οι Έλληνες εφοπλιστές επισημαίνουν ότι σε έναν εξαιρετικά ανταγωνιστικό κλάδο, η άνιση πρόσβαση σε κεφάλαια και η έλλειψη παγκόσμιας φορολογικής εναρμόνισης μπορεί να οδηγήσει σε στρεβλώσεις, ενισχύοντας εταιρείες εκτός Ευρώπης που δεν επιβαρύνονται με τα ίδια κόστη.
Οι φωνές των μεγάλων ομίλων
Ο Γιώργος Προκοπίου, επικεφαλής του Dynacom Group, έχει υπογραμμίσει σε διεθνή φόρουμ ότι «η τεχνολογική ουδετερότητα πρέπει να είναι οδηγός στη μετάβαση», ενώ ο Νίκος Τσάκος (Tsakos Energy Navigation) τονίζει την ανάγκη για «πραγματισμό», φέρνοντας ως παράδειγμα την επένδυση της TEN σε πλοία dual-fuel LNG.
Από την πλευρά του, ο Όμιλος Αγγελικούση, έχει ήδη παραγγείλει νεότευκτα πλοία με δυνατότητες κατανάλωσης εναλλακτικών καυσίμων, δείχνοντας τον δρόμο προς την «πράσινη ναυτιλία» αλλά και το υψηλό κόστος που αυτή συνεπάγεται.
Λίγες ημέρες πρίν ο CEO του ABS Christopher J. Wiernicki ξεκαθάρισε δημόσια πως το χρονοδιάγραμμα του ΙΜΟ δεν πιάνεται.
Οι προκλήσεις μπροστά
Παρά τις στρατηγικές κινήσεις, οι περισσότεροι εφοπλιστές αναγνωρίζουν ότι οι στόχοι του ΙΜΟ είναι δύσκολο να επιτευχθούν χωρίς:
- Διαθεσιμότητα και προσιτές τιμές καυσίμων όπως μεθανόλη, αμμωνία ή υδρογόνο.
- Επενδύσεις σε λιμενικές υποδομές για ανεφοδιασμό.
- Χρηματοδοτικά εργαλεία που θα καλύψουν το επιπλέον κόστος ναυπήγησης (έως και 40% υψηλότερο για «πράσινα» πλοία).
Η μεγάλη εικόνα
Η ελληνική ναυτιλία, παρά τις ενστάσεις, δεν στέκεται αρνητικά απέναντι στο NET ZERO ACT. Με ισχυρές φωνές όπως αυτές της Μελίνας Τραυλού, του Δημήτρη Φαφαλιού, του Γιώργου Προκοπίου και του Νίκου Τσάκου, αλλά και με τις κινήσεις μεγάλων ομίλων όπως ο Αγγελικούσης, αποδεικνύει ότι παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και προσαρμόζεται.
Ωστόσο, οι Έλληνες εφοπλιστές ξεκαθαρίζουν ότι η πράσινη μετάβαση πρέπει να γίνει με ρεαλιστικά βήματα, τεχνολογική ουδετερότητα και παγκόσμια δίκαιους κανόνες, ώστε να διασφαλιστεί ότι ο κλάδος θα παραμείνει ανταγωνιστικός στο νέο περιβάλλον.
